Prilog i priloška fraza u srednjevisokonemačkom jeziku iz perspektive dependencijalne gramatike

Abstract

Glavno težište u dosadašnjim proučavanjima u istorijskoj morfologiji nemačkog jezika vezano je za vrste reči sa razvijenom fleksijom, što, između ostalog, za posledicu ima tradicionalno zapostavljanje onih bez fleksije, ali i priloga kao samostalne vrste reči sa parcijalno razvijenom fleksijom. Prilozima se u dosadašnjim paleogermanističkim istraživanjima pristupalo prvenstveno iz generičke i morfološke perspektive. Nasleđeni mladogramatičarski okvir nije pokazao dovoljnu eksplanatornu snagu za jednoznačno postuliranje čitavog spektra distinktivnih obeležja priloga na osnovu kojih bi se ova vrsta reči jasno razlikovala od ostalih u srednjevisokonemačkom jeziku, a pre svega od prideva, predloga i junktora. Pored generičko-morfoloških, u literaturi se operiše i ne uvek jasnim semantičkim i izrazito difuznim tradicionalnim sintaksičkim postulatima linearnog tipa koji dodatno otežavaju sagledavanje diferencijalnih obeležja priloga u odnosu na druge vrste reči. U radu se polazi od činjenice da su dosadašnji generičko-morfološki kriterijumi nedovoljni za izdvajanje diferencijalnih obeležja priloga kao samostalne vrste reči, a istovremeno i od metodološke pretpostavke da je ovu vrstu reči u srednjevisokonemačkoj epohi neophodno sagledavati ne iz tradicionalne sintaksičke perspektive, već iz savremeno koncipiranog dependencijalnog sintaksičkog modela. Zahvaljujući ovakvom pristupu, mogu se utvrditi jasni hijerarhijski odnosi na fraznom nivou, moguća pozicija u rečenici, ali i širok spektar sintaksičkih funkcija priloga na osnovu kojih će se uspostaviti dodatne sintaksičke distinkcije kao preduslov za pravilno izdvajanje priloga od ostalih vrsta reči u navedenoj jezičkoj epohi.