Primena funkcionalne metodologije za procenu kvaliteta prevoda na primeru različitih prevoda Makijavelijevog Vladaoca

Abstract

 Jedno od ključnih pitanja u okviru prevodilačkih studija i uže posmatrano, retraduktoloških studija, koje se bave pitanjem različitih prevoda istog izvornika, jeste pitanje procene kvaliteta prevoda, kako u odnosu na sam izvornik tako i u sistemu koji čini korpus prevoda posmatranih međusobno. Primetno je u prvim decenijama novog milenijuma nastojanje da se prevodilačke studije, uobičajeno definisane kao interdisciplinarno polje istraživanja, zaokruže i na naučnim osnovama kroz pokušaje da se u brojnim radovima primene različiti pristupi proceni kvaliteta, uz punu svest o nemogućnosti potpune objektivnosti jedne takve analize. Cilj našeg rada jeste da na primeru analize i poređenja više različitih prevoda jednog odlomka iz XIV poglavlja Makijavelijevog Vladaoca prikažemo primenu procene kvaliteta prevoda Katarine Rajs (Katharina Reiss) i damo doprinos empirijskom proučavanju ovog važnog pitanja, tako što ćemo ukazati na preovlađujuće tekstualne funkcije u svakom od prevoda u zavisnosti od vremena njegovog nastanka i primenjene prevodilačke strategije. Glavna metoda istraživanja bila je komparativna analiza prevoda odabranog odlomka, odnosno primena ovog tipa fukcionalne kritike sa stanovišta izvorno-orijentisanih prevodilačkih studija, a rezultati istraživanja pokazaće da su prevodi kao poseban vid hibridne književne vrste, „promenljiva i fleksibilna“ kategorija književnog stvaralaštva koja je uslovljena brojnim i višestrukim činiocima kako jezičke, tako i vanjezičke prirode. Analiza datih odlomaka biće posmatrana u svetlu Bermanove hipoteze o novim prevodima, odnosno hipoteze o ponovnom prevođenju (Retranslation Hypothesis), po kojoj su prevodi vremenski bliži izvorniku okrenuti prema ciljnoj kulturi, a oni vremenski udaljeniji okrenuti prema izvornoj (Berman, 1990).