Paratekstualni elementi u različitim prevodima romana Pokojni Matija Paskal sa stanovišta retraduktoloških studija

Authors

  • Anđela R. Milivojević

DOI:

https://doi.org/10.18485/analiff.2024.36.1.8

Keywords:

prevodilačke studije, retraduktološke studije, Retranslation Hypothesis, Pirandelo, Pokojni Matija Paskal, paratekstualni elementi, agensi prevođenja, vremenska distanca u prevodima, prevodi na srpskohrvatski

Abstract

 

Predmet istraživanja u ovom radu biće paratekstualni elementi u različitim prevodima romana Pokojni Matija Paskal Luiđija Pirandela u teorijskom okviru retraduktoloških studija, koje se bave proučavanjem više različitih prevoda istog izvornika. Kroz prikaz paratekstualnih elemenata na osnovu teorijskog koncepta Žerara Ženeta postavili smo za cilj da ispitamo validnost hipoteze o novim prevodima (Retranslation Hypothesis), po kojoj su prevodi bliži vremenu nastanka izvornika bliži ciljnoj a dalji od izvorne kulture i obrnuto. Na primerima paratekstualnog materijala različitih prevoda ovog romana (počevši od prvog prevoda objavljenog 1927, preko prevoda iz 1940. i 1962, sve do najnovijeg prevoda objavljenog 2004. godine), opovrgli smo validnost ove hipoteze koju je prvi postavio francuski teoretičar Antoan Berman i pokazali smo da postoji dinamički odnos između različitih prevoda koji prevazilazi isključivo temporalnu dimenziju prevođenja. Pokazalo se da ključni uticaj na promene u paratekstualnom materijalu vrše upravo agensi prevođenja, u koje spadaju prevodilac dela, izdavači i kritičari, kao i to da je ovaj uticaj bivao preovlađujući u odnosu na unutrašnje zakonitosti prevođenja čisto lingvističkog tipa. Jednako kao što se pribegavalo pojedinim prevodilačkim, odnosno stilskim sredstvima za savlađivanje pitanja vremenske distance prema izvorniku, i paratekstualni elementi kao sastavni deo teksta pratili su sopstvene zakonitosti premošćivanja vremenske udaljenosti kroz proširivanje periteksta i epitekstualnog materijala. U našem istraživanju, služili smo se se metodom analize sadržaja, kroz komparativni prikaz paratekstualnih elemenata kao što su epitekst, peritekst i fusnote.

Published

2024-06-14

How to Cite

Milivojević, A. R. (2024). Paratekstualni elementi u različitim prevodima romana Pokojni Matija Paskal sa stanovišta retraduktoloških studija. Annals of the Faculty of Philology, 36(1), 137–149. https://doi.org/10.18485/analiff.2024.36.1.8